Nasza starożytna (niektórzy mogliby powiedzieć naiwna) koncepcja natury ludzkiej opierała się na trzech doktrynach. Po pierwsze, jesteśmy twórcami naszych wyborów i działań. Nie jesteśmy marionetkami, ale odpowiedzialnymi i wolnymi agentami, potrafiącymi wytyczyć własną ścieżkę w świecie. Po drugie, ludzie są wyjątkowi i różnią się od innych zwierząt. Po trzecie, zakładamy, że nasze spostrzeżenia, przynajmniej w większości przypadków, dokładnie przedstawiają świat takim, jaki jest.
Naukowe badania świadomości podały w wątpliwość te trzy przekonania. Zabierz nam wolną wolę. Nikogo nie powinno dziwić odkrycie, że mózgi matek zmieniają się w czasie ciąży. Przypisywanie naszych nastrojów i zachowań hormonom stało się nowym zdrowym rozsądkiem. Jednak myśl, że nasze myśli i działania są bezpośrednim skutkiem aktywności mózgu, również może być niepokojąca. Jeśli „rozum mnie do tego kazał”, w jakim sensie mam nad sobą kontrolę?
Wiele badań Cricka zdaje się sugerować, że mózg jest rodzajem maszyny i że jedynie wykonujemy jego polecenia. Jedno laboratorium tworzy modele obwodów mózgu, komórka po komórce, jakby były gigantycznym układem mikroskopijnych klocków Lego. Inny zespół zbudował kompletną mapę mózgu muszki owocowej, co stanowi dowód na to, że pewnego dnia będziemy mogli zrobić to samo z naszymi własnymi złożonymi obwodami. Badania Cricka nad chorobą Alzheimera otrzeźwiają i przypominają, że nasze zdolności poznawcze zależą całkowicie od zdrowego, funkcjonującego mózgu, a kiedy ten mózg ulegnie uszkodzeniu, my również ulegniemy uszkodzeniu.
Fakt, że większość powyższych badań opierała się na badaniach ptaków, myszy i much, sugeruje również – poza koniecznością izolowania ludzi od eksperymentalnych zagrożeń dla zdrowia – że nie akceptujemy poglądu, że ludzie zasadniczo różnią się od innych zwierząt. Już poważnie. Badamy mózgi zwierząt, ponieważ mówią nam wiele o mózgach ludzi. Ale jeśli przepaść między ludźmi a innymi zwierzętami się zmniejsza, czy to oznacza, że powinniśmy przywiązywać mniejszą wagę do życia ludzkiego lub znacznie bardziej szanować życie innych stworzeń? W obu przypadkach została naruszona hierarchia gatunków, na której zbudowaliśmy nasz świat moralny.
Być może najbardziej niepokojący jest pogląd, że nie widzimy świata takim, jaki jest. Od wieków wiemy, że o tym, jak postrzegamy świat, decydują nasze zmysły, a nie same przedmioty. Na przykład zielony kolor trawy jest tworzony przez nasz system wzrokowy. Jednak najnowsze badania idą dalej. Nasze mózgi nie tylko kolorują nasze spostrzeżenia (czasami dosłownie), one je faktycznie konstruują. Mózgi nie są pasywnymi receptorami percepcji, ale raczej „maszynami prognostycznymi”, które widzą to, czego oczekujesz, i słyszą to, czego spodziewasz się usłyszeć.
