Pekin
CNN
–
Chińska państwowa agencja informacyjna Xinhua poinformowała w środę o śmierci Jiang Zemina, chińskiego przywódcy komunistycznego, który utorował drogę do wyłonienia się kraju jako światowego supermocarstwa. Miał 96 lat.
Były szef rządzącej partii komunistycznej i głowa państwa zmarł na białaczkę i związaną z nią niewydolność wielonarządową w środę w Szanghaju. Pozostawił żonę, dwóch synów i wnuka.
Śmierć Jianga następuje w bardzo wrażliwym momencie Chiny. że Bezprecedensowa fala protestów W ostatnich dniach w Chinach wybuchły erupcje przeciwko surowej polityce kraju „zero Covid”, a niektórzy demonstranci w Szanghaju wzywali obecnego przywódcę Xi Jinpinga do ustąpienia. Chiny mają historię ludzi wychodzących na ulice, aby opłakiwać śmierć byłych przywódców, jednocześnie wyrażając pretensje do obecnych rządów.
Jiangowi często przypisuje się pomyślną integrację Chin ze społecznością międzynarodową po tym, jak naród ten został odrzucony przez Zachód po masakrze na placu Tiananmen w 1989 roku.
Z nim jako najwyższym przywódcą Chiny odzyskały nad nim suwerenność Hongkongwygrał przetarg na organizację Igrzysk Olimpijskich w Pekinie w 2008 roku i, co być może najważniejsze, przystąpił do Światowej Organizacji Handlu.
„Człowiek, który zmienił Chiny: życie i dziedzictwo Jiang Zemina” — powiedział Robert Lawrence Kuhn, autor biografii z 2005 roku.
„Jeśli chodzi o kurs ekonomiczny, który został ustalony, jest dla mnie całkiem jasne, że został on ustalony w tym okresie i stał się nieodwracalny pod koniec jego kadencji”.
Mimo to wielu obserwatorów jest również zdania, że rządy Jianga zasiały ziarno szalejącej korupcji, która do dziś tłumi masową niechęć. Promował korzyści płynące z „cichego zarabiania fortuny przez wszystkich”, jednocześnie kładąc nacisk na rządy jednej partii nad reformami politycznymi.
Początkowo uważany za postać przejściową, stosunkowo nieznany Jiang został wybrany w 1989 roku przez ówczesnego najwyższego przywódcę Deng Xiaopinga na szefa partii po Krwawe represje wojskowe Ogólnokrajowy ruch prodemokratyczny w tym samym roku doprowadził do obalenia Zhao Ziyanga, byłego przewodniczącego partii sympatyzującego z protestującymi.
„Jiang był postacią pełną sprzeczności i przypadkowym przywódcą”, powiedział Bin Hu, założyciel i dyrektor generalny Mirror Media Group, wpływowego nowojorskiego wydawcy chińskojęzycznych książek i stron internetowych poświęconych chińskiej polityce. „Podziwiał i szanował kultury zachodnie – ale musiał też żyć w chińskim systemie politycznym”.
Dodał: „Nie był gotowy, aby zostać liderem z dobrym pomysłem i wielką wizją”. „Przedłużył tylko rządy Denga, wdrażając politykę Denga”.
Polityka ta koncentrowała się na liberalizacji gospodarczej i globalizacji, poprawie poziomu życia, a także pogłębianiu przepaści majątkowej, przy jednoczesnym utrzymaniu żelaznego uścisku partii w sprawach politycznych, ideologicznych i wojskowych w najludniejszym kraju świata.
Były szef partii i burmistrz Szanghaju, największego miasta Chin, Jiang okazał się sprytniejszym politykiem, niż wielu się spodziewało, przechytrzając niezliczonych rywali politycznych i konsolidując swoją władzę w partii i wojsku w ciągu zaledwie kilku lat, zwłaszcza po śmierci Denga. w 1997 r. Zainstalował kluczowych sojuszników i protegowanych w całej partii i rządzie oraz stał na czele tak zwanej „kliki szanghajskiej”, której wpływy trwały dłużej niż jego urzędowanie.
Wyraźnym dowodem względnej otwartości i elastyczności Jianga było to, że powitał on prywatnych przedsiębiorców – de facto kapitalistów – w Partii Komunistycznej z otwartymi ramionami. W 2001 roku, rok przed ustąpieniem ze stanowiska lidera, Jiang ogłosił, że partia formalnie zaakceptuje przedsiębiorców jako swoich członków, co było ważnym krokiem, który ożywił partię i pobudził kwitnący sektor prywatny w Chinach.
Jego rządy były również naznaczone surowymi represjami rządu wobec Falun gong, ruch duchowy, który Pekin opisał jako kult zła. Zatwardziali zwolennicy grupy zabiegali o aresztowanie Jianga za „zbrodnie przeciwko ludzkości” na całym świecie, a on często ścigał chińskiego przywódcę podczas jego zagranicznych wizyt.
Począwszy od końca 2002 roku, Jiang przekazał tytuły swojemu następcy, Hu Jintao, najpierw jako przewodniczący partii, a następnie jako prezydent. Ale pozostał na swoim stanowisku wojskowym do 2005 roku i nawet po przejściu na emeryturę nadal wywierał zakulisowe wpływy polityczne, w tym wybierając przewodnictwo Xi – który niedawno objął bezprecedensową trzecią kadencję, torując mu drogę do rządzić na całe życie.
Xi, najpotężniejszy przywódca Chińskiej Republiki Ludowej od czasu jej założyciela, Mao Zedonga, mordował przeciwników politycznych, w tym frakcję Jianga. Potwierdziło to również dominację rządzącej partii komunistycznej w każdym aspekcie chińskiego społeczeństwa, cofając większość swobód gospodarczych i osobistych, które były widoczne w czasach Denga, Jianga i Huo.
Urodzony we wschodnich Chinach w 1926 roku i wykształcony w przedkomunistycznym Szanghaju, Jiang został wyszkolony na inżyniera elektryka. Podobno wstąpił do partii na studiach i studiował w byłym Związku Radzieckim w latach pięćdziesiątych. Stopniowo wspinał się po szczeblach kariery, zostając ministrem przemysłu elektronicznego w 1983 r., zanim dwa lata później został mianowany burmistrzem Szanghaju.
Znany z noszenia ciężkich okularów w czarnych oprawkach, Jiang był również znany ze swojego zamiłowania do obnoszenia się ze swoimi umiejętnościami językowymi i artystycznymi — recytowania przemówienia Abrahama Lincolna z Gettysburga po angielsku i śpiewania „O Sole Mio” po włosku zagranicznym dygnitarzom.
„Czuję, że bez względu na to, jaki jest zawód, jeśli ktoś może czerpać przyjemność z czytania literatury, słuchania muzyki, może to być bardzo korzystne dla zdrowego rozwoju danej osoby” – powiedział Jiang CNN. Wywiad indywidualny w maju 1997 r.
Ekstrawagancka osobowość Jianga i kosmopolityczny talent, choć czasami wyśmiewany podczas jego rządów, przyniosły mu nieoczekiwaną popularność w Internecie w ostatnich latach wraz z rosnącą liczbą chińskich użytkowników mediów społecznościowych. Przypomina stosunkowo luźniejszą atmosferę polityczną i społeczną pod nim.
Wielu często wskazuje na jego nagłą decyzję w 1997 r. o wyrażeniu zgody na transmitowanie na żywo w ogólnokrajowej telewizji wspólnej konferencji prasowej z Billem Clintonem, podczas której wdał się w gorącą debatę z odwiedzającym go prezydentem USA na temat praw człowieka w Chinach.
„Myślę, że za życia był niedoceniany” – powiedział Orville Schell, wybitny amerykański badacz Chin. „W porównaniu z Hu Jintao i Xi był bardzo bezpośredni, otwarty i przyjazny”.
„Był jednym z nielicznych chińskich przywódców, którzy chcieli być normalnym światowym przywódcą, a nie komunistycznym dyktatorem”.
