Generał Siergiej Surowikin, który, jak twierdzili amerykańscy urzędnicy, wiedział z wyprzedzeniem o przerwanej rebelii przeciwko rosyjskim przywódcom wojskowym, był dowódcą wszystkich sił rosyjskich na Ukrainie od października 2022 r. do stycznia tego roku, kiedy został przeniesiony.
56-letni oficer, nazwany przez rosyjskie media „Generałem Armagedonem” ze względu na swoją reputację okrucieństwa, nie był widziany publicznie od wczesnej soboty. Kilka rosyjskich prowojennych blogów donosiło, że władze prowadzą śledztwo w sprawie członków służby wojskowej powiązanych z Jewgienijem W. Prigożynem, który przewodził powstaniu, ale doniesień tych nie można było niezależnie potwierdzić.
Pan Prigożyn i generał Surowkin znają się co najmniej od czasu zaangażowania Rosji w wojnę syryjską, a analitycy wojskowi twierdzą, że generał odegrał znaczącą rolę w obróceniu walk na korzyść syryjskiego prezydenta Baszara al-Asada.
Bojownicy z grupy najemników Wagnera Prigożyna przebywali w tym czasie w Syrii, a raporty wskazują, że zarówno Wagner, jak i generał Surowikin wykorzystali wojnę domową dla korzyści finansowych. Rosyjski serwis informacyjny poinformował, że firma powiązana z Wagnerem otrzymywała 25 procent zysków z syryjskiej produkcji ropy i gazu na polach zajętych przez najemników od bojowników Państwa Islamskiego. Żona generała Surovkina jest właścicielem firmy wydobywającej fosforany w Syrii, według A.S dochodzenie Przez organizację uwięzionego działacza opozycji Aleksieja Nawalnego.
Rosja rozpoczęła totalną inwazję na Ukrainę w lutym 2022 r. Prigożyn zabiegał o większą rolę generała Surowkina po tym, jak stało się jasne, że siły rosyjskie nie będą w stanie osiągnąć swoich celów wojskowych tak szybko, jak planowali dowódcy wojskowi.
Kiedy został mianowany dowódcą sił na Ukrainie, Prigożyn nazwał generała Surowikina „najbardziej zdolnym dowódcą armii rosyjskiej”, zgodnie z oświadczeniem przekazanym wówczas przez rosyjską agencję informacyjną Live 24.
Chociaż generał Surowikin został ponownie mianowany w styczniu na dowódcę rosyjskich sił powietrznych i kosmicznych, był powszechnie szanowany za nadzorowanie względnie uporządkowanego wycofania się Rosji z miasta Cherson na południu Ukrainy zeszłej jesieni.
Na Ukrainie zastąpił go generał Walerij Gierasimow, który stał się stałym tematem coraz częstszych tyrad Prigożyna w Telegramie. Posunięcie to było powszechnie postrzegane jako degradacja generała Surowikina, a rosyjskie Ministerstwo Obrony stwierdziło, że przetasowania pomogą zwiększyć „efektywność zarządzania wojskami”.
Samuel Ramani, współpracownik Royal United Services Institute, brytyjskiej grupy badawczej, powiedział, że generał zachowuje poparcie wśród sił rosyjskich na Ukrainie, co uczyniłoby go ważnym sojusznikiem Prigożyna. Wcześniej nadzorował Południowe Dowództwo Armii Rosyjskiej, które ma swoją siedzibę w Rostowie nad Donem, mieście, które Wagner zdobył na krótko podczas buntu.
Powiedział: „Jestem pewien, że w Południowym Okręgu Wojskowym byli ludzie, którzy prawdopodobnie byli mu lojalni, a gdyby dał wskazówki, jak wesprzeć Prigożyna lub współpracować z Prigożynem, prawdopodobnie pomogliby jego żołnierzom dostać się”. Pan Ramani, autor niedawno wydanej książki o wojnie na Ukrainie.
Według państwowych mediów i jego biografii na stronie rosyjskiego Ministerstwa Obrony, oprócz dowodzenia siłami rosyjskimi w Syrii, generał Surowkin był obecny w Czeczenii na początku XXI wieku. Human Rights Watch powiedział w 2020 roku, że był jednym z dowódców wojskowych, którzy mogą ponosić „odpowiedzialność dowodzenia” za łamanie praw człowieka w Syrii.
Brał udział w nieudanym zamachu stanu przeciwko Michaiłowi Gorbaczowowi w 1991 roku i spędził co najmniej sześć miesięcy w więzieniu po żołnierzach pod jego dowództwem. Zginęło trzech demonstrantów, ale ostatecznie zostali zwolnieni bez procesu, według Jamestown Foundation, konserwatywnego think tanku w Waszyngtonie. Grupa powiedziała, że został skazany w 1995 roku za handel bronią i skazany na karę więzienia w zawieszeniu, ale wyrok został później uchylony.
Został umieszczony na liście sankcyjnej Unii Europejskiej 23 lutego 2022 r., dzień przed inwazją Rosji na Ukrainę.
